Het verband tussen cijfers en feiten: de 4 volmaakte getallen.

Zoals in deel 1 aangegeven wil ik jullie uiteindelijk meenemen naar de 4 meest significante getallen uit de Schrift, de volmaakte getallen 3 ,7 ,10 en 12 Alvorens ik dat ga doen geef ik zonder verdere uitweiding een beknopte beschrijving (voor zover deze beknopt kan zijn) van alle overige getallen tussen de getallen 1 t/m 12. Dit betekent dat ik de 4 volmaakte getallen als laatste bespreek. De beschrijving van de getallen moet ik wel “beknopt” doen daar ik anders een compleet boek moet schrijven, zoveel interessants is er te melden over deze materie, daarvoor verwijs ik dan ook graag naar het boek van EW Bulliger: Getallen in de Bijbel.


1 Staat voor:

Begin. 1 is misschien wel het meest duidelijke en voor de hand liggende getal. Het is het symbool van eenheid als hoofdtelwoord, als rangtelwoord duidt het een eenheid aan, het duidt dus op voorrang (1e eerste). Het getal is ondeelbaar en bestaat niet uit andere getallen en is in die zin onafhankelijk van elk ander getal. Het getal 1 markeert een begin, en 1 sluit verschillen uit omdat er geen tweede is, waarmee conflict of juist harmonie kan ontstaan.

Begin…Wij moeten beginnen met God, Niets is goed, als het niet met Hem begint..God eerst, luidt dan ook de stem uit de ganse Schrift. Zoek EERST het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden Matt 6:33 God EERST is DE grote proclamatie!!!

2 Staat voor:

Verschil. In tegenstelling tot het getal 1 wat staat voor dat wat soeverein is, staat het getal 2 juist voor verschil, dit kan zowel positief als negatief zijn. De 2 is ook het eerste getal waarbij we kunnen delen, daarom gebruik je bij dit getal dit fundamentele idee van verdeling of verschil. Toch kan de 2 ook als 1 zijn als het gaat om getuigen: de tweede  persoon komt en zorgt dan voor eenheid. Het getal 2 in verband met de mens staat helemaal in het teken van diens val, omdat het ‘verschil’ is, ‘oppositie, vijandschap en verdrukking’. Het eerste Bijbelse voorbeeld van het kenmerk van getal 2 is: Genesis 1:2 Het tweede wat beschreven word ivm de schepping was licht. En meteen was er sprake van verschil en gescheidenheid, want God bracht scheiding tussen licht en duisternis. Ook in Genesis 1:6 zien we overigens scheiding…. hier tussen water en water, ‘Laat er een gewelf komen in het midden van het water’. Goed, het zal duidelijk zijn: 2 heeft te maken met verschil, meestal in de vorm van vijandschap.

3 staat voor:

3 behoort tot de belangrijke getallen; hier kom ik op terug.

4 staat voor:

Schepping, volmaaktheid. 4 word verkregen o.a door 3 + 1 op te tellen, waarin 3 kenmerkend is voor de openbaring van God in Zijn Drievuldigheid:  Zijn scheppingswerken. God kan gekend worden door de dingen die gezien worden, de Schrift begint dan ook met de woorden: “in het begin schiep God…” en de schepping is daarop volgend (het 4e) dat als het ware volgt op God, (waar het getal 3 voor staat). Vier houdt dus altijd verband met dat wat geschapen is. We noemen het ook wel het getal van de materiele volmaaktheid. Ik geef enkele eenvoudige voorbeelden:

4 is het getal van de elementen aarde , lucht ,vuur en water

  • 4 is het getal van de windrichtingen Noord, Oost,  Zuid en West
  • 4 is het getal van de dagindeling, morgen, middag, avond ,en nacht.
  • 4 is het getal van de seizoenen Lente, Zomer, Herfst en Winter
  • Het is ook het getal van de fasen van de maan: de 4 kwartieren.

5 staat voor:

Genade. Wij Christenen weten dat de mens en de schepping verlost moet worden . Als we doorlopen wat we net allemaal gelezen hebben, zien we dit:

  1.  de Vader
  2. de Zoon
  3. de Geest
  4. de schepping 
  5. de Verlossing

Waar 1,2 en 3 de 3 personen van de Godheid zijn brengt 5 ons bij de Verlossing en daarom is 5 het getal van de Genade! Het getal 5 komt fantastisch terug in de Schrift al zijnde de genade belichtend.

Enkele voorbeelden:

  • Het 5e Bijbel boek is Deuteronomium, in dit boek word de Genade van God groot gemaakt, we lezen in dit boek dat niet omwille van het volk, maar omwille van Zijn Naam, Hij Israël geroepen, gekozen en gezegend heeft! Lees bijv Deut 4:7, 20 ,32 en 37  Deut 8 vers 17 en 18
  • Ook in het Psalmenboek zien we dit terug. Het is het 5e koninkrijk dat genoemd wordt in de droom van Nebukadnezar dat de plaats in zal nemen van de 4 grote wereldmachten.
  • De uittocht uit Egypte vond plaats in rangorden van 5 –tallen, in Ex 13 vers 18 staat: In slagorde trokken de Israëlieten uit Egypte.
  • Ook is 5 nadrukkelijk aanwezig in de tabernakel…het leidt  te ver om nu hierover uit te wijden.
  • Ook de heilige zalfolie en het reukwerk bestonden uit 5 uitgebalanceerde ingrediënten.

6 staat voor:

De mens. Zes is het getal wat bestaat uit 4 + 2, wat zegt : de wereld van de mens met daarbij opgeteld de vijandschap ten opzichte van God, of 5+1 en dan zien we de genade van God. Maar het is ook 7 – 1 de mens die voor de geestelijke volmaaktheid tekort komt. Hoe dan ook….6 heeft te maken met de mens, het is het getal van onvolmaaktheid.

  • Ook de slang werd op de 6e dag geformeerd
  • En het 6e gebod refereert aan de ergste zonde,….moord
  • 6 maal word de Heer ervan beschuldigd bezeten te zijn
  • 6 maal word de Heer verzocht om een teken te doen.
  • 6 mensen getuigden op de één of andere wijze van de onschuld van de Verlosser.
  • Heel mooi en treffend is de naam van Onze Verlosser. Als we ons realiseren dat 6 het getal van de mens is en 7 dat van God, worden we dan niet gewezen op het feit dat Jezus zowel de zoon van God was als de zoon van een mens? We zien dit zelfs in Zijn naam terug. Het Griekse Iesous (Jezus) de naam die hoort bij Zijn vernedering als mens bestaat uit 6 letters. Xristos (Christus) de Goddelijke titel die Hij als Gezalfde van God draagt bestaat uit 7 letters.

7 staat voor:

7 behoort tot de belangrijke getallen; hier kom ik op terug

8 staat voor:

Overvloed of verzadiging. 8 wijst op datgene wat de 7 overstijgt en het is tegelijkertijd de 1e van een nieuwe reeks. Het Hebreeuws voor 8 is she moneh, dit is weer afgeleid van de wortel shameen, dat ‘vet maken’ , ‘bedekken met vet’ of ‘overvloedig laten zijn’ betekent. Er zijn 8 verbonden van de Heere met Abraham. 7 daarvan zijn van vóór het offer van Izak, het 8e volgt pas daarna, toen Izak bij wijze van spreken uit de dood was teruggekomen. Zo zijn er ook 8 ontmoetingen en gesprekken van Jozef met zijn broers. 7 maal spreekt Jozef met zijn broers vóór  de dood van Jacob, en 1 maal erna! Exodus 21: 23-25 Hierin vinden we 8 bijzonderheden ivm straf. 7 daarvan zijn van een andere categorie en niet mogelijk zolang de 8e straf niet word opgelegd: namelijk “leven voor leven”.

  1. Leven voor leven.
  2. oog voor oog.
  3. tand voor tand
  4. voet voor voet
  5. brandwond voor brandwond
  6. wond voor wond
  7. striem voor striem.

Noach was als 8e persoon (2Petr 2:5) die als 1e op de nieuwe aarde stapte. Zie je het verband 8e en 1e….? Hij stapte op de nieuwe aarde en luidde daarmee een nieuw begin in. Het waren ook 8 zielen (1Petr 3:20) die behouden waren voor het water tot in een nieuwe en herboren wereld. Ook de besnijdenis vind plaats op de 8e dag als een vooraf schaduwing van de ware besnijdenis: die van het hart. Acht…het getal van overvloed!

9 Staat voor:

Oordeel. Het getal 9 is best wel een apart geval, en heeft het voor ons als Christenen een nare bijsmaak omdat het binnen het occultisme een belangrijke plaats in neemt. Jammer voor de occultisten, want het is toch echt Onze God die ook dit getal ontworpen heeft; dat zij het foutief gebruiken is hun probleem. Het heeft mathematische eigenschappen die geen enkel ander getal heeft. Het is verbonden aan het getal 6, want 6 is de som van de factoren 9 : 3 keer 3 = 9 , en 3 + 3 = weer 6. We weten waar de 6 voor staat, en 9 staat dan ook in verband met de afloop van de mens…EN al diens werken!

9 Is dan ook het getal van het einde of van het oordeel. Kijkend in het verband van oordeel naar Jeruzalem, Gods ondeelbare stad, dan zien we dat in de Schrift 27 keer dat er sprake is van een belegering van Jeruzalem. Zij worden allemaal gekenmerkt door het getal van Goddelijke volmaaktheid ( 3 ) en daaraan verbonden het getal van oordeel ( 9 )  3* 9 = 27 In het boek Haggai 1: 11 worden 9 zaken genoemd waarover geoordeeld wordt. Voorbeelden van zaken die 9 keer in de Schrift voorkomen in verband met oordeel:

  • De gaven van de Geest in 1 Kor 12: 8:10 zijn er 9
  • Er zijn 9 personen in de Schrift die gestenigd worden .
  • Er zijn 9 personen die geslagen werden met blindheid, dan wel blind werden.
  • Ook zijn er 9 personen vermeld in het OT die melaats zijn dan wel met melaatsheid worden geslagen.
  • Allen voorbeelden van 9 in relatie tot een of andere vorm van oordeel.

10 staat voor:

10 behoort tot de belangrijke getallen; hier kom ik op terug.

En dan 11, staat voor:

wanorde… Tussen 10 ( Goddelijke rangorde) en 12 ( Goddelijk bestuur) zit 11, of je nu vanuit 10 of 12 bekijkt: in beide gevallen schiet 11 tekort. Veel voorbeelden zijn er niet in de Schrift aangaande 11, we zien wel 11 terug als een factor in andere getallen, maar dat leidt nu te ver. Voorbeelden die ik wel noemen kan: 

  • Er waren 11 stamhoofden van Edom, Gen 36:40-43 Edom was zeer verbonden met het huis van Israël….Jacob en Ezau waren broers, maar het verschil in orde en wanorde van bestuur was groot, er was ook een grote haat tussen beide volken.
  • Toen Jacobs gezin nog maar uit 11 personen bestond, bevond het gezin zich in een situatie van desintegratie en wanorde……1 van de 12 mistte…
  • De reis die Gods volk maakte van Horeb naar Kades-Barnea duurde 11 dagen….1 dag langer zou hen de volledige uitwerking van de wonderbare wetten die God hen gegeven had, hebben gebracht….. Lees Deut 1vers 2
  • Jozef was 11 jaar in het huis van Potifar. Hij was 30 toen hij voor Farao stond Gen41:46 Hij was 17 toen hij werd verkocht Gen37:2 en 36 Jozef zat 2 jaar in het gevang Gen 41:1 Dat is dus opgeteld 30 jaar min 17 plus 2 jaar is dus 11 jaar!

 Ik vind het genoeg zo…

nu gaan we het hebben over de 4 belangrijke getallen voor God: 3, 7 , 10 en 12.

 3 Staat voor

Goddelijke volmaaktheid!  3 Staat voor ‘massief, echt, compleet en geheel’. We zien dit terug op aarde in het eerste geometrische figuur, want twee rechte lijnen kunnen geen ruimte omsluiten! Ook kunnen twee vlakken geen massief vormen, want je hebt minstens 3 lijnen nodig om een vlak te vormen, en je hebt 3 dimensies nodig om een ruimtelijk voorwerp te creëren. 3 Is hierin het getal van de kubus Alle dingen die op een bijzondere wijze vol of compleet zijn worden gekenmerkt door het getal 3. De 3 belangrijkste wezenskenmerken van God zijn:  Alwetendheid, Alomtegenwoordigheid en Almacht. 

  • Tijd kan verdeeld worden in drieën: Verleden , heden en toekomst.
  • De schepping is verdeeld in 3 rijken:
  • Mineralen, het planten en het dierenrijk.
  • De bekende zegenbede uit Numeri 6 bevat een bekende drievoudige zegen:
  1. De HEERE zegene u en behoede u
  2. De HEERE doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig
  3. De HEERE verheffen Zijn aangezicht over u en geve u vrede!

Elk van deze beden is 2-voudig zodat elke bede uit 2 onderdelen bestaat terwijl in elke bede slechts 1 maal de naam JHWH (HEERE) voorkomt…in totaal 3 maal. Dit bewijst hoe dan ook de Goddelijke bron van deze zegen, en is absoluut niet gebaseerd op welke menselijke verdienste dan ook, de zegen kwam voort uit genade en resulteerde in vrede. 

7 staat voor:

Geestelijke volmaaktheid. En dan nu 7, iedereen weet wel dat dit getal iets met God te maken heeft,   maar wat? Op de 7e dag ruste God van al het werk van de schepping, het was vol, volledig, goed en volmaakt, niets hoefde nog toegevoegd te worden. Het is al eerde aangehaald, maar hier zien we nogmaals in de werken van God terug: De 7 kleuren van het spectrum in de regenboog, de 7 grondtonen op de muzikale toonladder. In Genesis 12:2 en 3 zien we de 7-voudige belofte aan Abraham, De Heere zou hem: 

  1. Tot een groot volk maken
  2. Hem zegenen
  3. zijn naam groot maken
  4. hem tot zegen stellen
  5. zegenen wie Abram zegenen
  6. vervloeken wie hem vervloeken
  7. met hem alle geslachten op aarde zegenen.

 In Exodus 6 lezen we over het verbond dat de Heere met Israël zou sluiten, daarin komt 7 maal de uitdrukking : ‘Ik zal’ voor in de diverse verzen, waardoor ze het keurmerk van geestelijke volmaaktheid hebben. De 7-voudige besprenkeling met bloed zien we terug in Leviticus 16…besprenkeling vóór het verzoendeksel. Op grote verzoendag werd er bloed OP het deksel gesprenkeld.

 We zien 7 tekenen in het Johannes Evangelie:

  1. water dat wijn word. Hfst2
  2. de zoon van de hoveling hfst 4
  3. de verlamde bij Bethesda hfst 5
  4. de wonderlijke spijziging hfst 6
  5. de blind geborene hfst 9
  6. de opwekking van Lazerus hfst 11
  7. de vangst van de 153 vissen hfst 21.

 Al deze 7 wonderen laten zien de geestelijke volmaaktheid van de tekenen die tonen dat Jezus was en is DE Christus!

 De 7 wonderen die Jezus deed op de Sabbat.

  1. de man met de verschrompelde hand Matt 12
  2. de genezing van een bezetene Mark 1
  3. de schoonmoeder van Petrus Mark 1
  4. de vrouw die 18 jaar gebonden was Luk 13
  5. de waterzuchtige Luk 14
  6. de man die al 38 jaar ziek was Joh 5
  7. de blindgeborene  Joh 9

 In het NT vinden we 7 engel verschijningen die alle met betrekking tot de aanwezigheid van de Heere Jezus op aarde staan. In het OT vinden we er 3 van deze verschijningen, de 1e aan Zacharias, de 2e aan Maria, en de 3e aan Jozef. In totaal 10 engel verschijningen!

7 zaken die ons geestelijk verontreinigen, lees ze allemaal in Mattheus 15 vers 19..

  • 7 gelijkenissen uit Mattheus 13
  • 7 gaven waarover gesproken word in Romeinen 12 vers 6-8
  • 7 uitspraken van de Heere aan het kruis geschreven in Mattheus, Lukas en Johannes: 
    1. Vader vergeef hun, want zij weten niet wat zij doen.
    2. Voorwaar zeg ik u heden, u zult met mij in het paradijs zijn.
    3. Vrouw zie u zoon, Zoon zie u moeder.
    4. Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten.
    5. Ik heb dorst.
    6. het is volbracht
    7. Vader, in uw handen beveel ik mijn geest……….

 Dr. E.J. Pace, in zijn boek The Law of Octave, laat hierin zien in een serie diagrammen, dat alle onderdelen die het universum bevatten luisteren naar de wet van God in Zijn ‘7 sequentie’

1 7 days “Remember the Sabbath day” (Exod.xx.8-11)
2 7 weeks “Seven Sabbaths shall be” (Lev.xxiii.15)
3 7 months “In the seventh month – a Sabbath” (Lev.xxiii.24)
4 7 years “In the seventh year – a Sabbath” (Lev.xxv.2-5)
5 7 x 7 years “Seven times seven years – Jubile” (Lev.xxv.8-10)
6 7 x 70 years “Seventy weeks are determined” (Dan.ix.24-27)
7 7 times “Punish seven times for sins” (Lev.xxvi.24;Dan.iv.16)

7 is: Geestelijke volmaaktheid!

10 staat voor:

Ordelijke volmaaktheid. Met 10 begint een hele serie nieuwe nummers, de tientallen. 1 t/m 10 is representatief voor het gehele numerieke stelsel en is de basis voor het decimale stelsel. Daarom bepaalt de afronding in een orde, waarbij als het ware de complete kringloop van iets doorlopen is, ons bij het getal 10. Doordat iets compleet doorlopen is, is er geen behoefte meer aan iets anders en is zowel het getal als de rangorde compleet, je bent als het ware terug bij af…. 

  • Noach was de 10e generatie..
  • De 10 geboden bevatten al het noodzakelijke
  • De 10 plagen in Egypte vertegenwoordigen het complete aantal oordelen.
  • 10 Koninkrijken zullen er zijn onder het bewind van de Antichrist, de 10 tenen van het beeld uit Nebukadnezers droom.
  • 10 Ik Ben- uitspraken vinden we in het Evangelie van Johannes..

Ik ga door naar 12.

12 staat voor:

Bestuurlijke volmaaktheid Als ik alleen al een opsomming geef waarin 12 een rol speelt is het denk ik al duidelijk. 12 neemt een speciale plaats in. 

  • 12 zonen van Jacob (= Israel – Gen. 32:28; 1 Kronieken 2:1,2)
  • 12 vorsten Ismael (Genesis 17:20)
  • 12 waterbronnen (Exodus 15:27)
  • 12 kolommen (Exodus 24:4)
  • 12 toonbroden (Leviticus 24:5)
  • 12 mannen (Deut. 1:23)
  • 120 jaar Mozes (Deuteronomium 34:7)
  • 12 stenen (Jozua 4:8)
  • 12 steden (Jozua 18:24)
  • 120 talenten goud (1 Koningen 10:10)
  • 24 priestergroepen (2 x 12) (1 Kronieken 24)
  • 24 zanggroepen (2 x 12) (1 Kronieken 25)
  • 24.000 Levieten (2 x 12.000) (1 Kron. 23:4)
  • 12 runderen (1 Koningen 19:19)
  • 12 leeuwen (2 Kronieken 9:19)
  • 12 jaren (Nehemia 5:14)
  • 12 maanden (Esther 2:12)
  • 12 tekens Dierenriem (Job 38:31-33)
  • 12 ellen Ariel (altaar) (Ezechiel 43:16)
  • 120.000 mensen (Jona 4:11)
  • 12 apostelen  (Marcus 3:13-19)
  • 12 manden volle koren (Mattheus 14:20)
  • 12 tronen (Mattheus 19:28)
  • 12 legioenen engelen (Mattheus 26:53)
  • 12 jarige dochter van Jairus (Lucas 8:42)
  • 12 jaar bloedvloeiende vrouw (Lucas 8:43)
  • 120 personen (Handelingen 1:15)
  • 24 ouderlingen (2 x 12) (Openbaring 4:4,10)
  • 12 sterren (Openbaring 12:1)
  • 12 poorten, 12 paarlen, 12 engelen (Openbaring 21:12)
  • 12 geslachten Israels – namen 12 apostelen Nieuw Jeruzalem
  • 144.000 verzegelden (12 x 12.000 uit elke stam Israels – Openbaring 7:4 e.v.
  • 12 fundamenten (Openbaring 21:14)
  • 144 ellen (Openbaring 21:19,20)
  • 12.000 stadien (Openbaring 21:16)
  • 12 edelstenen (Openbaring 21:19,20)
  • 12 vruchten (Openbaring 22:2)

Maar nu ik het toch over 12 heb… Sinds 14 Mei 1948 hebben we ook 3 maal 4 rode manen gehad, ja daar zijn ze weer de tetrads. Ze zijn aan de hemel te zien geweest en een 2-tal moeten nog komen in 2015, op:

De feesttijden des Heeren

De eerste op 4 April = Pascha
De laatste op 28 september = de grote verzoendag

Dan is de cyclus van 3 maal 4 (12) maaneclipsen  compleet, 12 rode manen zijn we dan verder. Opmerking: We zien hier in de eerste kolom  4 opeenvolgende {tetrad} bloed rode manen in de jaren 1949 en 1950 op Passover (Peseach) en Sukkot (Loofhuttenfeest) nadat op 14 mei 1948 de staat Israel werd uitgeroepen. Vervolgens in de jaren 1967 en 1968 als Jeruzalem op 7 juni 1967 heroverd wordt en nu de ondeelbare hoofdstad van Israel is (Luk. 21:24)! In 2015 zullen de laatste twee manen van de laatste Tetrad te zien zijn.

Geen 4 {tetrad} opeenvolgende bloed rode manen deden zich voor in de 16e – 17e – 18e – en 19e eeuw.                 

1948 23 April 14 Nisan/Passover Partial
1948 18 Oktober 15 Tishri/Sukkot Penumbral
1949 13 April 14 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
1949 7 Oktober 7 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)
1950 2 April 15 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
1950 26 September 15 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)
1967 24 April 14 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
1967 18 Oktober 14 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)
1968 13 April 15 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
1968 6 Oktober 14 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)
2014 15 April 15 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
2014 8 Oktober 14 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)
2015 4 April 15 Nisan/Passover Total  (blood red moon)
2015 28 September 15 Tishri/Sukkot Total  (blood red moon)

De feesttijden van De Heere: wat zijn dit dan? Wel, hier zijn ze: 

  • Pesach – het Pascha (Deut. 16:6 – 1 Cor. 5:7-8)
  • Het feest der ongezuurde broden (Deut. 16:3 – 1 Cor. 5:8)
  • Het feest der eerstelingen (Exod. 23:19 – 1 Cor. 15:20)
  • Sjawoe’ot – het feest der weken of het pinksterfeest (Deut. 16:10 – Hand. 2:1 -Gal. 3:28)
  • Rosh Hasjana – het feest van het bazuingeschal (Leb. 23:24 – 1 Cor. 15:52, 31)
  • Yom Kippur – de grote verzoendag (Lev. 16:30 – Hebr. 9:28)
  • Sukkot – het loofhuttenfeest – (Ex. 23:16 – Joh. 1:52)
  • Het sabbatjaar en het jubeljaar – (Lev. 25:3, 4 – Lev. 25:8-10

In Leviticus 23:2 en 4 zegt God tegen Mozes: “De Feesttijden des Heren, die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn Mijn Feesttijden … Dit zijn de Feesttijden des Heren, heilige samenkomsten, die gij uitroepen zult op de daarvoor bepaalde tijd”.

Er zijn dus heilige samenkomsten, ‘afspraken’ zo je wilt met De Heer , gemaakt door De Heer Zelf met zijn volk. Wij Christenen zijn niet Gods volk, wij zijn de gemeente het lichaam van Christus. Al deze feesten hebben dan ook betrekking op het Joodse volk. In het volgende en laatste deel zal ik hier aandacht aan schenken, en zal ik proberen duidelijk te maken hoe de getallenuitleg gekoppeld is aan dat wat is geweest en wat nog moet komen. Hoe verweven Gods uitdrukking in getallen terug te vinden is in gebeurtenissen en in tijd, als een watermerk in papier.

 

Geschreven en bewerkt door JP van Zonneveld,

naar eigen studie en de werken van o.a: EW Bullinger en H Verweij en GJC Plas.