Wanneer mag iemand scheiden?
Ik denk persoonlijk dat ‘wij’ als Christenen verkeerd kijken naar dergelijke situaties, we proberen altijd alles vanuit een wettisch oogpunt te benaderen. Hiervoor pakken we de Bijbel erbij en zoeken we alle teksten op die betrekking hebben op het onderwerp. Onderscheid in context en zelfs oud of nieuw testamentisch wordt vaak niet gemaakt, het is maar net wat het beste past bij ons eigen gevoel / idee. Op deze wijze is er een hoop te vinden over echtscheiding.
Het oude testament is duidelijk:
Het huwelijk is een samensmelting van man en vrouw, waarbij deze samen als één verder gaan. (Gen 2:24)
Het huwelijk houdt in dat man en vrouw elkaar trouw moeten zijn. (Exo 20:14)
God haat echtscheiding (Mal 2:16)
Het nieuwe testament is even duidelijk:
Het huwelijk mag niet ontbonden worden. (1 cor 7:10)
Wat God heeft samengevoegd mag een mens niet scheiden (mat 19:6)
Tot dusver lijkt het allemaal heel erg duidelijk en hard, volgens deze teksten mag er geen scheiding plaatsvinden. Toch is dit in mijn mening niet waar, deze versen worden enkel misbruikt. Zoals ik al eerder zei, we kijken graag wettisch naar dingen, we pakken er een checklistje bij en vinken af of er aan alle voorwaarden wordt voldaan. Maar is dat wel correct? Of is dat eigenlijk kiezen voor de makkelijke weg zodat we niet hoeven na te denken over de dingen en we geen moeilijke keuzes hoeven te maken en ons te verantwoorden? Als ik die teksten lees en erover nadenk dan is mijn mening: het is niet zo; het klopt dat al deze dingen in de Bijbel staan en ze lijken onwaarschijnlijk helder en consequent. Maar toch is dat niet zo.
Dezelfde wetten die stellen dat er niet gescheiden mag worden staan mij namelijk ook toe om mijn dochter als slaaf te verkopen (Ex. 21:7) daarnaast mag ik ook slaven kopen en gemeenschap met slaven hebben (ex. 21: 10) Als ik een veedief op heterdaad betrap mag ik, zolang het voor zonsopgang is, hem doodslaan zonder schuld. (ex 22:2) Als er oorlog is mag ik een meisje van een ander volk tot mijn slavin maken en gemeenschap met haar hebben, en als ik op haar uitgekeken ben stuur ik haar gewoon weg. (deut 21:10-14) Ook komen meerdere vrouwen bij een man meer als eens voor bij de meest prominente figuren uit het oude testament.
Toch worden deze wetten in tegenstelling tot de scheidingswetten niet gehandhaafd. Is de wet uit het oude testament dan ongeldig of vervallen?
Nee, de Heer Jezus Zelf zegt: ‘Denk niet dat ik gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen. Ik ben niet gekomen om ze af te schaffen, maar om ze tot vervulling te brengen. Ik verzeker jullie: zolang de hemel en de aarde bestaan, blijft elke jota, elke tittel in de wet van kracht, totdat alles gebeurd zal zijn.’ (Matt. 5:17-18) Vervolgens gaat Jezus verder en vertelt de mensen dat de wetten nog veel verder gaan als dat wat er geschreven is.
Tot dusver wordt het er niet duidelijk op, maar laten we eens teruggaan naar de ‘bron’. God heeft de wet gegeven in de vorm van de tien geboden, en verduidelijkte deze later via Mozes. Maar waarom gaf God eigenlijk de wetten?
Ik denk dat God boos en teleurgesteld was. Als God de geboden aan Mozes geeft zegt hij eerst tegen Mozes dat het volk de berg niet op mag gaan, zelfs niet de voet mag betreden en een ieder die het wel doet moet sterven.. Zelfs de priesters die normaal in de nabijheid van God mogen zijn, moeten op afstand blijven op straffe van de ‘toorn van de Heer’. Waarom was God boos en waarom gaf Hij de wetten? Het volk wilde geen wetten omdat ze oprecht wilden leven naar Gods wil, ze wilden de wetten omdat ze dan ‘mazen in de wet’ konden vinden, excuses om toch te zondigen. De geboden werden gegeven omdat het volk uitwegen zochten voor hun zonden, en daarom stelde God heel duidelijk wat wel en niet mocht in hun tijd en in hun situatie.
Duizenden jaren later als De Heer Jezus op aarde loopt is er niets veranderd. En De Heer Jezus legt uit, dat het niet gaat om wat de letter van de wet zegt, maar om wat de geest van de wet zegt. Als De Heer Jezus gevraagd wordt naar het eerste gebod, het belangrijkste in de wet zegt Hij: ‘Heb de HERE lief met geheel uw hart en geheel uw ziel en geheel uw verstand, en heb uw naaste lief als uzelf.’ (marc. 12:30) Dat is waar het om draait, daarin ligt de vervulling van de hele wet, niet in de letters maar in de geest.
De wetten die we aanhalen uit het oude testament waren bedoeld voor het Israëlische volk dat 5000 jaar geleden leefde, hun relaties, interactie, geloof en al wat meer wijkt mijlen af van wat tegenwoordig speelt. De Heer Jezus stelt dan ook dat het nooit om de letter is gegaan maar simpelweg om liefde voor God en elkaar. ‘De wetten’, zo stelt de Heer Jezus, ‘zijn gegeven vanwege de hardheid van onze harten’. Niet omdat we niet begrepen wat God wilde, maar omdat we niet wilden handelen daarnaar.
Hoe is dit van toepassing op scheiding? Een Bijbelstudie die ik hier eens over las verwoordde het duidelijk:
‘De Heer Jezus maakt duidelijk aan de Israëlieten dat God erin toestond om in speciale gevallen te scheiden, slechts bij uitzondering – het was een concessie ‘met het oog op de hardheid uwer harten’. Het is nooit Gods bedoeling geweest dat een huwelijk zou uitlopen op een scheiding. God verklaart in het OT al dat Hij de echtscheiding haat (Maleachi). De Heer Jezus zegt dat wat er ook gebeurt in een huwelijk, het altijd ligt aan de hardheid van ons hart. Daar zouden we eens over na moeten denken. Hardheid van hart, wat betekent dat? Dat betekent onwil, niet willen. Een slecht huwelijk heeft niets met ‘kunnen’ te maken maar alles met ‘willen’. Dat geldt zowel voor de vrouw als voor de man. Dat is wat de Heer Jezus eigenlijk zegt. ‘Ik haat de echtscheiding, maar God heeft jullie toegestaan in bepaalde gevallen te scheiden vanwege de hardheid van jullie harten’.
Als De Heer Jezus geconfronteerd wordt met een overspelige vrouw, waarvan de wet eiste dat zij gedood zou worden, zegt Hij enkel: ‘Wie zonder zonde is werpe de eerste steen’. Met andere woorden: ‘het is niet aan jullie om hierover te oordelen’, wat natuurlijk klopt. Maar als iedereen weg is en de vrouw alleen is met Hem zegt de Heer Jezus: ‘Niemand heeft u veroordeelt, ook ik veroordeel u niet, ga en zondig niet meer.’ Zelfs De Heer Jezus spreekt hierover geen oordeel uit en dat terwijl het in de wet stond!
Er is maar één wet waarnaar wij moeten handelen en van waaruit alle ‘gedragsregels’ vloeien, en dat is liefde. Liefde voor God en voor elkaar. God heeft nooit gewild dat man en vrouw scheiden, God haat het en het doet Hem verdriet. Maar het betekent niet dat God scheiding onder ‘geen beding’ toestaat. De verantwoording hiervoor ligt echter bij de personen zelf en ligt niet vast .
Romeinen 14:12 zegt: ‘Wij zullen ons persoonlijk voor God moeten verantwoorden’.
Hier lezen we dat wij moeten verklaren waarom wij op een bepaalde wijze gehandeld hebben. Waarom zouden wij ons moeten verantwoorden als goed/fout vast zou liggen in wetten? Het antwoord is simpel: Het ligt niet vast in wetten. God schiep individuen met een eigen wil en een eigen verstand en God vraagt liefde naar Hem en naar elkaar. Het feit dat wij individuen zijn en vrije wil hebben betekend dat we zelf keuzes moeten maken.
Wanneer mag iemand scheiden?
Ik weet het niet, dat is een beslissing die enkel en alleen door die personen gemaakt kan worden. Wat ik wel weet is dat God houdt van jou en van je man of vrouw en van jullie eventuele kinderen. Maar, is dit het huwelijk zoals God het had bedoeld? Zijn man en vrouw in deze één? Zijn twee personen geworden tot één persoon verenigd in Christus?
Daarnaast, kan je huwelijk stand houden op deze manier? Als je bij elkaar zou blijven, houd je het dan vol, of breek je af waardoor er niemand meer is die liefde en zorg kan geven? Wie is daarbij gebaat? Is het eerlijk tegenover je kinderen om alle verantwoording voor zorg en liefde voor dit hele gezin dan bij één persoon te leggen? Wat als jij op een gegeven moment niet meer kunt zorgen voor het gezin? Wie zorgt er dan voor hen, wie zorgt er voor jou? En is dat niet precies de reden waarom God zegt, twee zullen zijn als één? Zou God willen dat jij eraan kapot gaat en daarbij de schade, niet alleen aan jou, maar ook je kinderen vergroot wordt?
In mijn visie is jouw eerste zorg altijd voor de kinderen, je bent voor hen verantwoordelijk. Voor de liefde die ze ontvangen, voor de zorg en voor het onderwijs. ‘Leiden door voorbeeld’. (is lijden het goede voorbeeld?) Daarnaast ben jij verantwoordelijk voor jezelf, misschien gevoelsmatig niet vanwege jezelf, maar wel vanwege jouw kinderen. Dr. Phil zegt altijd: ‘Je moet goed zorgen voor de moeder (of vader) van je kinderen.’ En dat is waar, als je het niet kunt voor jezelf denk dan aan de moeder (of vader) van je kinderen.
Ik weet niet of je wat hebt aan mijn gedachten. Is het een advies wat ik schrijf? Ik weet het echt niet maar ik weet wel dat wat je ook kiest, als je het doet met de overtuiging dat dit de beste keuze is (uit twee kwaden), dat je hierin niet fout kunt kiezen.
God verwacht niet dat je een checklist met wetten afwerkt, God verwacht dat je oprecht bent en handelt in liefde.